Scroll to top

Helpt redacties het publiek beter te begrijpen en houdt journalisten een spiegel voor. Zo wordt de journalistiek relevanter, toegankelijker en waardevoller.

People sitting in front of the highway, photo: Max Schmitz

Reflectie is nodig

Het is tijd dat de journalistiek zichzelf opnieuw uitvindt. Vertrouwen in ‘de media’ is niet langer gegarandeerd, nieuwsmijding neemt toe en grote groepen raken verdwaald in het versplinterde aanbod. Tegelijkertijd staat onze democratische rechtsstaat onder grote druk en zijn er geopolitieke, klimatologische en maatschappelijke crises. De journalistiek moet ervoor zorgen dat het publiek geïnformeerd blijft, begrijpt en doorvoelt wat er speelt en juist kan handelen. Daarvoor moeten redacties en journalisten kritisch naar hun eigen rol kijken. En dat kan alleen met een eerlijke blik in de spiegel en het maken van scherpe keuzes.

Man turning away in the shadow. photo: Max Schmitz
Table and chairs reflection from window

Wij helpen journalisten om meer begrip te hebben van hun publiek én van zichzelf. Om meer sjoege te hebben, dus. Met gebruik van bestaande kennis, door zelf onderzoek te doen en te observeren, komen we samen met de journalisten tot nieuwe inzichten.

Die kunnen ze meteen toepassen om hun werk beter te maken. We werken met kennissessies, workshops, observaties en interventies op maat waarin zowel hoofdredacteuren, eindredacteuren, verslaggevers als redacteuren zelf aan de slag moeten. Zo werken we aan journalistiek leiderschap op meerdere lagen. We dagen de journalistieke praktijk daarbij uit om kritisch te kijken, zowel naar hun eigen rol als naar bestaande gewoontes en routines. Kan het misschien ook anders?

Waar we ons op richten

De journalist en de redactie illustratie

1: De journalist en de redactie

Herken patronen, zowel in je eigen werk als op de redactie. Word je bewust van automatismen en aannames die van invloed zijn op je werk.

Het publiek illustratie

2: Het publiek

Begrijp waarom mensen nieuwsmijden, weet hoe je in kunt spelen op nieuwsbehoeften en leer hoe je als redactie publiekswijzer kunt worden.

De relatie tussen de journalistiek en het publiek illustratie

3: De relatie tussen de journalistiek en het publiek

Begrijp wat je toegevoegde waarde is voor het publiek en voor de samenleving. En vertaal dit naar scherpe keuzes in je format. Monitor vervolgens ook op de juiste manier of je succesvol bent met je keuzes.

Aan de slag

In een notendop

In een kennissessie delen we kennis, inzichten en inspirerende voorbeelden met de hele redactie of organisatie. Op basis van de specifieke behoefte gaan we in op onderwerpen als nieuwsmijden, aannames, journalistieke reflectie en manieren van succes meten. De sessie duurt minstens 45 minuten en maximaal 2 uur, en bevat (afhankelijk van de groepsgrootte) verschillende interactieve elementen.

Redactiescan

We observeren de redactie en reflecteren kritisch op hoe er gewerkt wordt. Wat zijn de patronen in groepsdynamiek en de reflexen en mechanismen die in de manier van werken zijn ‘geslopen’? Zowel in ons eigen hoofd als in de interactie met elkaar spelen patronen en vaste gedragingen namelijk een grote rol. Onbedoeld bepalen die vaak in grote mate het succes van journalistieke onderzoeken en producties. Door te observeren welke patronen er zijn en hier gezamenlijk op te reflecteren (in nieuwe, op maat gemaakte werkvormen), ontstaan mogelijke oplossingen om het anders te doen.

Doorgelicht

In een workshop gaan we in op hoe je als journalist altijd jezelf meeneemt, met al je automatismen, vertekeningen en blinde vlekken. Zonder dat je ervan bewust bent, handel je vaak vanuit aannames (biases). Niet alleen ten aanzien van de journalistieke inhoud, maar ook (en met name) ten aanzien van het publiek, je collega’s en je eigen handelen. Wij werken aan meer bewustzijn over deze aannames, bieden concrete manieren om ze te toetsen aan de werkelijkheid en kijken wat je kunt doen om er minder last van te hebben.

Erop uit

We geven je instrumenten om op nieuwe manieren het publiek te leren kennen en zo publiekswijzer te worden. Hoe vergaren we informatie over ons publiek, en hoe passen we die informatie vervolgens toe in het dagelijkse werk? Relatief kleine oefeningen en inzichten over o.a. nieuwsmijden en nieuwsbehoeften geven een redactie een beter beeld van ‘het publiek’. Daarnaast laten we redacties ervaren wat publieksonderzoek inhoudt en op kan leveren. Snel een aanname toetsen, even gevoel krijgen bij ‘wat het publiek wil’ of simpelweg meer gevoel krijgen bij een journalistiek onderzoek: het hoeft niet ingewikkeld te zijn. En is vaak juist een hele leuke manier om het publiek beter te leren kennen. En dan niet via onderzoeksafdelingen of interessante rapporten, maar door het zélf te ervaren.

Spiegelonderzoek

We laten je ervaren hoe goed je het publiek nou écht kent. Als redactie heb je vaak een bepaald beeld van je publiek: je weet wel wat mensen graag zien of horen. Dit beeld wordt het kader van waaruit je beslissingen neemt. Dit gebeurt vaak impliciet, en is niet meer dagelijks onderwerp van gesprek. Maar het kan maar zo dat die beelden niet (meer) kloppen. Of heel verschillend zijn tussen de collega’s. Het is daarom goed als redactie om met regelmaat je aannames over publiek te toetsen. We kunnen je daarbij helpen met een spiegelonderzoek. Daarbij ervaar je met elkaar hoe goed je je publiek nou écht kent. Welke voorkeuren denk je dat de ander heeft? En klopt dat ook?

Missiebepaler

In een gezamenlijk traject (her)ontdekken we het belang en de betekenis van een journalistiek format. Naast de waarde die journalistiek heeft op individueel niveau, speelt de journalistiek ook een belangrijke maatschappelijke rol. Die is vaak moeilijker concreet te maken, maar bepaalt vaak in grote mate de legitimatie van een journalistieke titel. Naast het bepalen van de missie, is het ook belangrijk een vertaling te maken naar de dagelijkse realiteit: Hoe ziet het publiek de waarde en betekenis terug in de verhalen die je vertelt? We ontwikkelen samen manieren om als makers te kunnen sturen op de missie, bijvoorbeeld met journalistieke design principles die aanleiding geven voor onderling gesprek en tijdig bijsturen.

Succesmeter

Samen ontwikkelen we een manier om het daadwerkelijke succes van je journalistieke titel te meten. Te vaak sturen we namelijk op de verkeerde metrics als we het over het succes van journalistiek hebben. Bewust of onbewust zien we ‘dat wat scoort’ als iets dat succes heeft. Maar is dat, gezien de inzichten ten aanzien van nieuwsmijden, nieuwsbehoeften en maatschappelijke waarde, wel waar je op zou moeten sturen? Wat bepaalt nou echt de waarde van jouw journalistiek en hoe kun je daar op sturen? Een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve indicatoren die samenkomen in een narratief lijkt de beste richting te zijn. Hierbij kijken we nadrukkelijk op maat naar welke impact- en effectmethodieken en -processen al aanwezig zijn en hoe een redactie daar op dagelijkse basis wel of niet mee te maken heeft.

“Ergens wisten we het wel, maar nu werden we ons er nog bewuster van: we hoeven niet alles te doen, we moeten heel gericht datgene doen waar we voor zijn opgericht.”

Ton van der Ham
Onderzoeksjournalist Zembla, (BNNVARA)

“Het was ontzettend verhelderend om met een frisse blik van buiten naar onze routines en gewoontes te kijken. Je kunt aan zoveel meer knoppen draaien dan je denkt…”

Jan Pieter Kos
Adjunct-hoofdredacteur journalistiek EO

“Vooral het spiegelonderzoek was nuttig – daardoor doorvoelde de redactie welke aannames we eigenlijk hebben over het publiek.”

Rene van Brakel
Hoofdredacteur EenVandaag (AVROTROS)
NPO logo
NOS Logo
Eenvandaag logo
Evangelische omroep
Nieuwsuur logo

MAIKE OLIJ

Portret Maike Olij
Linkedin

Maike Olij is journalistiek onderzoeker en strateeg. Ze werkt in binnen- en buitenland met journalistieke redacties van publieke omroepen, kranten en digitale platformen. Ze schreef het boek Nieuwsbehoeften en doet samen met wetenschappers onderzoek naar o.a.nieuwsmijding en journalistieke waarde.

JEKKE MINK

Portret Jekke Mink
Linkedin

Jekke Mink werkt ruim 20 jaar met mediaredacties als creatief aanjager en innovator. Ze helpt redacties in formatontwikkeling, digitalisering en vernieuwing met behulp van design sprints en ontwerpgericht onderzoek. Onlangs deed ze de opleiding Psychologie van organisatieverandering.